europe, negocjacje programów

Końcówka negocjacji programów unijnych na lata 2014-2020

/0 Comments/in /by

Projekty programów krajowych zostały przekazane do oceny Komisji Europejskiej już w styczniu 2014 r., zaś programów regionalnych w połowie kwietnia br. Negocjacje programów krajowych trwają od lipca br. Komentarze KE do programów regionalnych zostały przekazane stronie polskiej w sierpniu br. We wrześniu odbyła się pierwsza runda spotkań regionów z KE. Podczas pierwszych sesji negocjacyjnych uzgodniono większość kwestii związanych z uwagami KE do krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Podczas kolejnych rund negocjacji wszystkich programów krajowych i 7 regionalnych uzgodnione zostały wszystkie rozbieżności między KE a instytucjami zarządzającymi.

– Polska dotrzymuje wszystkich terminów uzgodnionych z Komisją. Naszym priorytetem jest przyjęcie dokumentów dla nowej perspektywy finansowej, tak szybko, jak to możliwe i jak najszybsze pełne rozpoczęcie realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020 – powiedziała Maria Wasiak minister infrastruktury i rozwoju. – Kontynuujemy ścisłą współpracę z KE, by szybko zakończyć negocjacje i oficjalnie przedstawić wszystkie programy Komisji Europejskiej w grudniu. Chcemy otrzymać od KE potwierdzenie, że dalsze rozpatrywanie wszystkich polskich programów operacyjnych będzie miało na celu nadanie im statusu „gotowy do przyjęcia” przed końcem 2014 r. – podkreśliła.

W efekcie dotychczas prowadzonych negocjacji oficjalnie przez system SFC zostały przekazane programy Polska Cyfrowa i Pomoc Techniczna. Przeszły one proces konsultacji w KE i oczekują na formalne przyjęcie. W programach Infrastruktura i Środowisko oraz Wiedza, Edukacja, Rozwój wprowadzono wszystkie uwagi KE wynikające z negocjacji i nowe wersje przekazano na roboczo do KE. W najbliższych dniach planowane jest przesłanie tych programów oficjalnie przez system SFC. W przypadku Polski Wschodniej i Inteligentnego Rozwoju uzgodniono już wszystkie kwestie i przygotowywane są ostateczne wersje programów, które najpóźniej na początku grudnia zostaną oficjalnie przesłane do KE. Do 17 listopada br. do KE trafiły uzgodnione podczas spotkań negocjacyjnych z KE regionalne programy woj. dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, śląskiego, lubuskiego, wielkopolskiego oraz opolskiego. Obecnie KE dokonuje ostatnich poprawek (głównie technicznych), po których planowane jest niezwłoczne przesłanie programów oficjalnie przez system SFC.

Można stwierdzić, że negocjacje zmierzają ku końcowi. Strona polska jest zdeterminowana żeby uzyskać status „gotowy do przyjęcia” dla wszystkich programów do końca tego roku – dla MIiR nie ma programów mniej lub bardziej ważnych. Szansa na realizację tego celu istnieje w przypadku wszystkich programów krajowych i regionalnych. Ostatnia runda negocjacji pozostałych 9 programów regionalnych odbywa się w Brukseli w terminie 24 listopada – 5 grudnia. Ich pozytywne zakończenie pozwoli sukcesywnie przesyłać uzgodnione wersje programów do Komisji.

Zależy nam by do końca tego roku lub na początku przyszłego KE notyfikowała wszystkie programy – strona polska od początku negocjacji dokłada wszelkich starań aby tak się stało. Jest to o tyle istotne że na przełomie stycznia i lutego 2015 r. Komisja przedłoży propozycję zmian Wieloletnich Ram Finansowych i budżetu rocznego, która musi zostać przyjęta jednomyślnie przez Radę, a Parlament Europejski musi wyrazić zgodę. Zgodnie z art. 19 rozporządzenia ws. WRF, rewizja WRF musi zostać przyjęta przed dniem 1 maja 2015 r., a więc dopiero po tej dacie Komisja będzie mogła przyjąć programy nie wynegocjowane do końca 2014 roku.

Co istotne tzw. kwalifikowalność wydatków liczona jest od 1 stycznia 2014 r. i beneficjenci, których nie dotyczą zasady pomocy publicznej, jak jednostki administracji, np. GDDKiA mogą realizować inwestycje, których rozliczenie nastąpi po zatwierdzeniu programów. Rozpisanych zostało już kilkadziesiąt przetargów na budowę dróg i obwodnic, liczne projekty są już w realizacji, jak fragmenty S3, S5, S7 czy S19. Sukcesywnie będą podpisywane umowy na kolejne odcinki współfinansowane z budżetu na lata 2014-2020. Impet inwestycyjny zatem nie słabnie.

Nowe informacje o 3.2 POIR

/0 Comments/in /by
W dniu 21.11.2014 r. odbyło się spotkanie informacyjne zorganizowane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości podsumowujące POIG oraz nowych działań planowanych w ramach POIR na lata 2014 – 2020. Poniżej zostaną przedstawione najważniejsze informacje z punktu widzenia MŚP zainteresowanych dotacjami na Internacjonalizację (3.2 POIR), czyli informacje o naborach, ułatwieniach dla aplikujących, a także nowy kształt działań.

Nie sprecyzowano dokładnie od kiedy ruszą nowe nabory. Pomimo, że ustawa Wdrożeniowa i Umowa Partnerstwa zostały już zatwierdzone, toczą się dyskusje na temat kształtu programów operacyjnych, które są w końcowych etapach negocjacji. Na początku grudnia zostaną przesłane ostateczne projekty programów do Komisji Europejskiej, gdzie będą konsultowane, wskazywane kwestie do modyfikacji oraz zatwierdzone. Trudno powiedzieć jak szybko KE je zatwierdzi, jednak Ministerstwu Infrastruktury i Rozwoju zależy żeby zostały zaakceptowane jeszcze na przełomie 2014/2015. Dlatego przewidziano, że pierwsze nabory z 3.2 POIR mogą ruszyć w I połowie 2015 r.

Jedną z wielu przyczyn przedłużających się negocjacji podanych przez MIR był dotychczasowy program 6.1. Komisja Europejska ma zastrzeżenia co do dofinansowania podmiotów mało innowacyjnych oraz dopiero rozpoczynających eksport. Dlatego Internacjonalizacja będzie skierowana do bardziej dojrzałych firm, poszukujących zaawansowanych usług doradczych jak poszukiwanie kontrahentów, zamówień publicznych na rynkach docelowych oraz na projekty związane z umiędzynarodowieniem klastrów (projekty związane z marketingiem, brandingiem, sieciowaniem). Położony zostanie nacisk na zaawansowane doradztwo i pilotowanie projektu w trakcie jego realizacji.

Najważniejsze zmiany programowe w nowym 6.1 (tj. 3.2 POIR):

  • Przyszłe 6.1 przechodzi do Regionalnych Programów Operacyjnych,
  • Będę kontynuowane inicjatywy prowadzone wspólnie z Ministerstwem Gospodarki (tak jak dotychczasowe programy 6.5.1 i 6.5.2),
  • Internacjonalizacja będzie prowadzona w takiej formie jak mosty technologiczne (podobnie do inicjatywy Polski Most Krzemowy).

Wprowadzono za to pewne ułatwienia dla ubiegających się o dotacje. Przede wszystkim do dnia 30 listopada każdego roku będzie ogłaszany harmonogram konkursów na następny rok. Termin ten nie obowiązuje w 2014 r., gdyż jeszcze toczą się jeszcze negocjacje nad kształtem programów operacyjnych. Najpóźniej na trzy miesiące przed konkursem będzie następowała aktualizacja harmonogramu, natomiast informacje o wymaganej dokumentacji konkursowej pojawi się najpóźniej na miesiąc przed konkursem. Każdy nabór będzie trwał minimum 7 dni. Utrzymano informatyczny system aplikowania i rozliczania. Zatem, aplikujący zyskają sporo czasu na przygotowanie się do naboru wniosków o dofinansowanie.

Podsumowując, według Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju naboru mogą ruszyć w pierwszej połowie 2015 r. Jest to jednak uzależnione od tempa prac w Komisji Europejskiej nad zatwierdzeniem projektów programów operacyjnych. Wprowadzono także liczne ułatwienia dla aplikujących o dofinansowanie, przede wszystkim dając dłuższy czas na przygotowanie się do naboru. Nastąpiła całkowita zmiana charakteru działania 6.1 – Program 3.2 POIR Internacjonalizacja będzie skierowany do dojrzałych mśp, poszukujących zaawansowanych usług doradczych. Możliwe będzie dofinansowanie usług proeksportowych w ramach Regionalnych Programach Operacyjnych oraz w ramach inicjatyw prowadzonych przez Ministerstwo Gospodarki.

Eksport w I-III kwartale 2014 r.

/0 Comments/in /by

 

Polski eksport w I-III kwartale 2014 r. osiągnął wartość powyżej 500 mld PLN. Jak zmieniała się sprzedaż zagraniczna w badanym okresie oraz handel z głównymi partnerami eksportowymi? Które dobra dominowały w sprzedaży zagranicznej, a których wartość eksportu najdynamiczniej wzrastała w badanym okresie w porównaniu do trzech kwartałów roku poprzedniego?

Według danych dostarczonych przez Główny Urząd Statystyczny, eksport w I-III kwartale 2014 r. osiągnął wartość 503,20 mld PLN (120,55 mld EUR) wzrastając o 4,6 procent w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wartość importu w badanym okresie wyniosła 507,24 mld PLN (121,53 mld EUR). W stosunku do roku poprzedniego wzrosła o 4,8 proc. Saldo na rachunku handlu zagranicznego wyniosło zatem -4,04 mld PLN (-975,9 mln EUR). Poniższy wykres przedstawia wartości rachunku handlu zagranicznego dla trzech kwartałów lat 2013 oraz 2014.

saldo na rachunku handlu zagranicznego w mld PLN Eksport w I III kwartale 2014 r.Źródło: GUS oraz obliczenia własne

W zdecydowanej większości eksport w I-III kwartale 2014 r. kierowany był do krajów rozwiniętych (83,7 proc.), z czego do krajów Unii Europejskiej w 76,9 proc. Słabo wyglądała sprzedaż do krajów rozwijających się, notując wartości na poziomie 8,8 proc., oraz do krajów Europy Środkowej – Wschodniej (7,5 proc.). W stosunku do trzech kwartałów roku 2013, nieznacznie wzrósł eksport do krajów UE (o 1,9 punktu procentowego), oraz do krajów rozwijających się (o 0,1 pkt. proc). Znacząco spadła wartość eksportu do krajów Europy Środkowo – Wschodniej przede wszystkim do Rosji i Ukrainy (o 1,9 pkt. proc.).
Destynacjami do których kierowano eksport w I-III kwartale 2014 r. były Niemcy, Wielka Brytania i Czechy, co przedstawione jest na poniższym wykresie. Wartość sprzedaży zagranicznej do Niemiec wzrosła o 7,7 proc. osiągając 26 proc. całkowitej struktury polskiego eksportu (tym samym udział tego kraju w polskim eksporcie wzrósł o 0,8 pkt. proc.). Następne kraje na liście notują wyniki poniżej 10 proc. w całkowitej strukturze eksportu. Są to przede wszystkim Wielka Brytania (gdzie kierowane jest 6,3 proc. eksportu), Czechy (z wynikiem 6,2 proc.) oraz Francja (5,6 proc.). Z czterema państwami do których eksportowano najwięcej, notowane jest dodatnie saldo na rachunku handlu zagranicznego, co jest przedstawione na poniższym wykresie.

Wartość handlu z największymi polskimi partnerami eksportowymi w mld EUR Eksport w I III kwartale 2014 r.Źródło: GUS

Warto zwrócić uwagę na fakt relatywnie dynamicznego wzrostu udziału eksportu do Niemiec (o 0,8 pkt. proc), kosztem spadku eksportu do Rosji (o 0,9 pkt. proc.). W imporcie widoczny jest spadek udziału dóbr rosyjskich (o 1,1 pkt. proc. w stosunku do analogicznego okresu zeszłego roku) oraz wzrost importu z Chin o 1 pkt proc. do poziomu 10,2 proc.

10 dominujących towarów w polskim eksporcie w mln EUR Eksport w I III kwartale 2014 r.Źródło: GUS

Z wykresu zamieszczonego powyżej wyraźnie widać, że największą wartość eksportu w I-III kwartale 2014 r., odnotowano dla dóbr takich jak akcesoria do pojazdów silnikowych (5,93 mld EUR), pojazdy silnikowe (3,20 mld EUR), oraz meble do siedzenia (3,09 mld EUR). Z kolei największe dodatnie saldo w polskim handlu zagranicznym jest notowane w dobrach takich jak meble do siedzenia (2,54 mld EUR), akcesoria do pojazdów silnikowych (2,36 EUR), meble inne (1,99 mld EUR). Biorąc pod uwagę dynamikę eksportu, bardzo perspektywicznie wygląda sprzedaż maszyn do przetwarzania danych, których wartość eksportu wzrosła w badanym okresie o +37,4 proc., wyroby tytoniowe (+32,1 proc.) oraz leki (+23,2 proc.).

Przyrost eksportu wyrażony w procentach w I III kwartale 2014 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2013 Eksport w I III kwartale 2014 r.Źródło: GUS

Podsumowując, eksport w I-III kwartale r., pod względem wartości wzrósł o 4,6 proc. w porównaniu do analogicznego okresu 2013 r. . Pomimo tego, odnotowano deficyt na rachunku handlu zagranicznego wielkości 4,04 mld PLN (975,9 mln EUR). Największym partnerem eksportowym pozostają Niemcy, do których kierowane jest 26 proc. eksportu. Sprzedaż zagraniczna w tym kierunku wzrosła o 7,7 procent. Warto nadmienić o spadku eksportu do Rosji. Głównymi dobrami eksportowymi są akcesoria do pojazdów silnikowych, pojazdy silnikowe oraz meble do siedzenia. Z kolei największą dynamikę eksportu odnotowano w dobrach takich jak maszyny do przetwarzania danych, wyroby tytoniowe oraz leki.

Eksport polskich MMSP poza UE

/0 Comments/in /by
Jaka jest rola małych i średnich przedsiębiorstw w eksporcie poza Unię Europejską? Czym cechuje się eksport polskich MMSP? Na jakie bariery napotykają przedsiębiorstwa pragnące eksportować?

Europejskie małe i średnie przedsiębiorstwa, wbrew pozorom, odgrywają znaczną rolę w eksporcie poza obszar Wspólnego Rynku. Na poniższym wykresie przedstawiono liczbę eksportujących przedsiębiorstw oraz wartość ich eksportu. Z zaprezentowanych danych wynika, że w 2011 roku (najbardziej aktualne dostępne dane) sprzedażą za granicę trudniło się  759 849 przedsiębiorstw, natomiast całkowita wartość sprzedaży wynosiła 1,55 bln EUR. Pomimo, że duże przedsiębiorstwa eksportują dobra o najwyższej wartości, rola MMSP nie pozostaje bez znaczenia. Odsetek mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w stosunku do wszystkich przedsiębiorstw eksportujących poza UE wynosiła 81 proc. Natomiast stosunek wartości eksportu MMSP do eksportu całkowitego wynosił 34 proc. Poza tym, szacuje się, że MMSP-eksporterzy zapewniają zatrudnienie dla około 6 mln osób w UE. Warto także zwrócić uwagę na dane dot. mikroprzedsiębiorstw, które są najliczniejszą grupą podejmującą eksport poza Europejski Obszar Gospodarczy.

liczba eksporterów i wartość eksportu europejskich MMŚP poza UE Eksport polskich MMSP poza UEŹródło: Eurostat

Warto nadmienić, że liczba przedsiębiorstw oraz wartości eksportu MMSP w całkowitym eksporcie różni się w zależności od państw członkowskich. Poniżej przeanalizowano eksport polskich MMSP względem europejskich.

Liczba MMŚP eksporterów i wartość ich eksportu w Polsce na tle liderów europejskich Eksport polskich MMSP poza UEŹródło: Eurostat

W wartościach bezwzględnych, największa liczba MMSP występują we Włoszech (199,6 tys.), we Francji (82,2 tys.), oraz w Hiszpanii (72,7 tys.). Pod względem wartości eksportu, w liczbach bezwzględnych, największą wartość eksportu notują: Niemcy (118,6 mld EUR), Włochy (80,2 mld EUR), Francja (54,8 mld EUR). Na 27 państwa wzięte pod uwagę w badaniu, eksport polskich MMSP wypada  przeciętnie. Liczba eksporterów (28,3 tys. według Eurostat) będąca nieznacznie powyżej średniej unijnej sprzedaje za granicę dobra o wartości  8,1 mld EUR, to jest ponad dwukrotnie mniej niż europejska średnia).
Dane podane w raporcie „Raport o stanie sektora MSP” wydanym przez PARP w 2013 r., potwierdzają problem niskiego poziomu internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw. Według raportu, podający dane za Głównym Urzędem Statystycznym, jedynie 3,9 proc. wszystkich przedsiębiorstw w Polsce podejmuje działalność eksportową. Ponadto, co widać na poniższym wykresie, eksportem zajmują się głównie duże i średnie przedsiębiorstwa.

Podział polskich eksporterów ze względu na wielkość przedsiębiorstwa Eksport polskich MMSP poza UEŹródło: PARP, Raport o stanie sektora MŚP

Jeśli chodzi o kierunki eksportu polskich przedsiębiorstw, przeważają rynki Unii Europejskiej. 3 proc. wszystkich firm zdecydowało się na sprzedaż na rynek UE,  a jedynie 1,7 proc. zdecydowało się na eksport poza kraje Unii Europejskiej. Jeśli chodzi o eksport polskich MSP są to kolejno: 2,8 proc., oraz 1,6 proc. Udział eksporterów w stosunku do ogółu firm jest jednym z najniższych w krajach Unii Europejskiej. Co więcej, dane dostarczone przez Biuro Analiz Sejmowych wskazują, że na 48 569 MSP (nie obejmuje mikro przedsiębiorstw) w 2012 r., jedynie 14 347 zajmowało się eksportem (co stanowi 29,5 proc.), natomiast pozostałe MŚP produkowały jedynie na rynek krajowy (70,5 proc.). Raport „European SME Exporting Insights” przeprowadzony dla UPC potwierdza powyższe tezy. 59 proc. ankietowanych przedsiębiorstw polskich z sektora MMSP deklaruje, że produkcja przeznaczona jest na rynek rodzimy. Produkcję na rynki UE deklaruje 20 proc. ankietowanych, poza UE jedynie 3 proc. W porównaniu z badanymi eksporterami z sześciu państw europejskich, eksport polskich MMSP charakteryzuje się bardzo niską aktywnością w skali globalnej oraz przeciętną w skali Unii Europejskiej.

Udział eksportu w przychodach ze sprzedaży Eksport polskich MMSP poza UEŹródło: PARP, Raport o stanie sektora MŚP

Dzieląc eksport polskich MSP na sektory, działają one w: przetwórstwie przemysłowym (53 proc); handlu i naprawach (26,7 proc.), transporcie i gospodarce magazynowej (6 proc.), działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (4 proc.); informacji i komunikacji (3,1 proc.); oraz w budownictwie (2,7 proc.). Głównie są to podmioty niewyspecjalizowane w eksporcie, tzn. takie, których udział przychodów w sprzedaży za granicą wynosi mniej niż 50 proc. Ich udział w całkowitej liczbie eksporterów wynosi 74,3 proc., natomiast eksporterów wyspecjalizowanych którzy produkują głównie na rynki zagraniczne–  jedynie 25,7 proc. Średnie obroty polskich mśp-eksporterów są także niższe niż w krajach UE. W eksporcie z Polski wynosi on 0,6 mln EUR, przy średnim poziomie państw UE wynosi 1 mln EUR. Obroty w eksporcie polskich MSP poza UE wynoszą 0,3 mln EUR wobec 0,8 mln EUR w skali europejskiej.

Problemy i bariery
Komisja Europejska wskazuje na trzy gatunki problemów z jakimi borykają się MMSP-eksporterzy: wynikające ze specyfiki MMSP, polityki administracyjnej państw członkowskich, barier taryfowych i pozataryfowych. Są to także problemy, z którymi ma do czynienia polski przedsiębiorca.
Na poziomie eksportera problemami są przede wszystkim braki kadrowe, tj. brak odpowiednich kwalifikacji pracowników (zdolności menedżerskich). Ograniczeniem są także braki kapitałowe (problemy z finansowaniem działalności gospodarczej) oraz problem z dostępem do informacji na temat działania rynków, uregulowań prawnych. Na poziomie wsparcia administracyjnego, w niektórych państwach występują problemy z uzyskaniem finansowania dla eksportu, ubezpieczeń eksportowych oraz ogólna obojętność administracji względem internacjonalizacji przedsiębiorstw. Powyższe tezy znajdują uzasadnienie w danych dostarczonych przez firmę Akcenta. Według badań przeprowadzonych przez tę firmę eksport polskich MMSP jest wstrzymywany przez nadmierną biurokrację (wskazało na nią 43,5 proc. ankietowanych). Ograniczeniem jest także wysoki koszty usług bankowych (23,3 proc. ankietowanych) oraz problemy z rekrutacją pracowników o odpowiednich kompetencjach (21,7 proc. respondentów). Wskazuje się także na brak odpowiedniego wsparcia rządowego (20 proc. respondentów). Według badania przeprowadzonego dla UPS, eksport polskich MMSP do Stanów Zjednoczonych – największego odbiorcy dóbr europejskich, jest ograniczany przez skomplikowane procedury eksportowo – importowe (45 proc. ankietowanych), koszty transportu (36 proc.respondentów). Problemami są także bariery taryfowe i pozataryfowe. Poprzez wysokie cła eksportowane dobra tracą na swojej konkurencyjności cenowej. Bariery pozataryfowe stanowią problem dla MMSP za względu na wysokie koszty dostosowania (pozyskanie certyfikatów, spełnienie wymogów standardów technicznych, uzyskanie licencji, oraz ochrona własności intelektualnej), na które nie wszystkie MMPS mogą sobie pozwolić, ze względu chociażby na problem finansowania eksportu.

Podsumowanie
Polskie MMSP zajmują się głównie produkcją na rynek krajowy oraz są mało zinternacjonalizowane w porównaniu do innych państw Unii Europejskiej. Podejmując sprzedaż za granicę, większość z nich kieruje swoje dobra do państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Pomimo aktywności sektora MMSP w skali europejskiej, eksport polskich MMSP poza UE jest niewielki. Problemami z którymi borykają się polskie MMSP planujące eksport to przede wszystkim trudności biurokratyczne, problem z finansowaniem oraz niedostateczne kompetencje pracowników.

Źródła:
Komisja Europejska, Challenges and opportunities for EU exporting SMEs, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Biuro Analiz Sejmowych, Akcenta.