Internacjonalizacja to słowo, z którym powinien oswajać się każdy przedsiębiorca zamierzający rozwijać działalność swojej firmy na nowe perspektywiczne regiony, korzystając przy tym ze wsparcia płynącego z Unii Europejskiej. Znajdujemy się aktualnie w okresie zmiany perspektywy finansowania unijnego z lat 2007–2013 na lata 2014–2020.

Mamy nadzieję, że czas przestawienia się na nowe Działania unijne będzie jak najkrótszy.  Od przyszłego roku będziemy mogli powrócić do wspierania polskich przedsiębiorców w ramach dofinansowań na działania eksportowe. Tak właśnie słowo internacjonalizacja będzie hasłem przewodnim działań mających zwiększać konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych. Rozwój działań związanych z eksportem jest również świetną okazją do poszerzania własnej wiedzy w uzasadnieniu efektywnego prowadzenia działalności eksportowej.  W uzasadnieniu podajemy produkt Marketingu Eksportowego, w ramach którego dostosowujemy działalność eksportową adekwatnie do sytuacji klienta. Tak jak i doświadczenie zdobyte podczas wielu lat wspierania działalności rozwoju eksportu polskich firmach z sektora MŚP, w ramach działań unijnych.

Ryzyko inwestycji

Często słyszymy obawy płynące od naszych klientów odnośnie działalności eksportowej. Tak też spotykamy się z przedsiębiorcą, który postrzega rozszerzenie działalności swojej dobrze funkcjonującej firmy na rynki zagraniczne jako niepotrzebne i zbędne ryzyko. W ramach postępującej globalizacji obawy te, na szczęście, zmniejszają się coraz bardziej.

Jedną z najtrudniejszych kwestii w ramach działalności eksportowej jest samo podjęcie decyzji o chęci ekspansji na nowe rynki. Koszty procesu rozwoju eksportu, prowadzonego przez własne komórki. Korzystając z usług firm zewnętrznych, są od razu zapominane, gdy przychodzą pierwsze wpływy pochodzące z zagranicy. Koszty rozwoju eksportu są również nieporównywalnie mniejsze w porównaniu do korzyści, które uzyskuje firma w ramach sukcesów na rynkach zagranicznych. Sukces na jednym rynku pociąga za sobą najczęściej natychmiastową potrzebę dalszej ekspansji. Ponadto prawie zawsze skutkuje niezwykle dynamicznym rozwojem firmy. W dzisiejszych czasach eksport jest jedną z najlepszych inwestycji dla firmy – inwestycji o największej i najbezpieczniejszej stopie zwrotu.

Bariery rozwoju

Jedną z kluczowych kwestii w poprawnej ekspansji zagranicznej jest pokonanie barier związanych z internacjonalizacją. Bariery te są zależne od branży, środowiska prowadzenia biznesu, krajów docelowych, oferowanych produktów i usług. Proces rozwoju eksportu powinien opierać się na identyfikacji i pokonaniu wszystkich tego typu barier. Zawsze doradzamy naszym słuchaczom, aby ich misja eksportowa była kierowana przez wyspecjalizowany dział wewnętrzny firmy lub też przez firmę zewnętrzną. Ciekawą kwestią są również najczęściej dostrzegane bariery internacjonalizacji identyfikowane przez samych przedsiębiorców. Ponadto konieczne jest określenie wcześniej wspomnianych barier zewnętrznych, jak i barier wewnętrznych. A zatem tych dostrzeganych przez same przedsiębiorstwa. Identyfikacja i eliminacja barier powinny być podstawą każdego procesu eksportowego. Z kolei poprawna ewaluacja tych kwestii najczęściej skutkuje sukcesem na nowych rynkach zagranicznych.

Bariery internacjonalizacji

Identyfikacja najczęściej dostrzeganych barier związane z ekspansją eksportową (Raport KE 2010). Badania internacjonalizacji europejskiego sektora MŚP (Internationalization of European SMSs). Wyniki zostały oparte na przeprowadzonych badaniu ankietowym, które obejmowało 33 kraje europejskie, 26 branż biznesowych i dotyczyło 9480 firm z europejskiego sektora MŚP.

Bariery wewnętrzne

Wewnętrzne trudności w poprawnym prowadzeniu procesu internacjonalizacji wynikają przede wszystkim z charakterystyki przedsiębiorstwa. Warto przeanalizować konkretne, najczęściej wyróżniane bariery na podstawie wcześniej wspomnianego badania. Firmy z sektora MŚP zostały poproszone o ocenę poszczególnych barier w skali od 1 (w ogóle nieistotna) do 5 (bardzo istotna). Nie dostrzega żadnych barier 3% ankietowanych, jeśli chodzi o procesy rozprzestrzeniania działalności. Natomiast 6% nie było w stanie zidentyfikować i nazwać barier, których doświadczają.

Jak zostać wystawcą

Drugą ważną barierą są duże koszty internacjonalizacji. Przeciwdziałanie tym obawom powinno się opierać na łatwym dostępie do informacji rynkowych dla potencjalnych eksporterów oraz na dostępie do dotacji na międzynarodowe targi, w których można uczestniczyć jako wystawca.

Postrzeganie barier wewnętrznych zależnie od wielkości przedsiębiorstwa nie różni się znacząco. Jedyna większa dysproporcja widoczna jest jeśli chodzi o kwalifikacje personelu, gdzie większe firmy mogą sobie pozwolić na zatrudnianie specjalistów w dużo węższych zagadnieniach, co przyczynia się do postrzegania bariery kwalifikacji personelu jako dużo mniej znaczącej niż w przypadku mniejszych firm.

Bariery wewnętrzne uwidaczniają się one po rozróżnieniu próby na firmy, które zaczęły już swoją działalność internacjonalizacji.

Bariery zewnętrzne

Uporanie się z barierami wewnętrznymi firmy w procesie internacjonalizacji to niestety dopiero „połowa” sukcesu. Słowo połowa należy tutaj rozumieć jednak jako część. Zwłaszcza że ciężko ocenić czy pokonywanie barier wewnętrznych i zewnętrznych jest tak samo trudne, kapitało i czasochłonne. Zależy to od specyfikacji firmy i środowiska operacyjnego. Niemniej jednak, warto przeanalizować najczęściej spotykane bariery zewnętrzne umiędzynarodawiania firmy. Posłużymy się tutaj znowu opisanym już badaniem. Pierwsza statystyka pozwoli nam na hierarchizację istotności poszczególnych barier zewnętrznych.

Pozyskanie kapitału

Najistotniejsza bariera zewnętrzna to brak kapitału potrzebnego na internacjonalizację. Może się wydawać, iż ta kategoria odnosi się do barier wewnętrznych. Jednak jak rozumieć ten zapis jako brak odpowiednich zasobów finansowych i personalnych na rozszerzenie działalności międzynarodowej można uznać tę barierę jako zewnętrzną. Kolejne kategorie już są bardziej intuicyjne, jeśli chodzi o bariery zewnętrzne. Doskonale widać, iż firmy najczęściej boją się biurokracji krajowej i zagranicznej. Jak i te, które nie posiadają wystarczającej wiedzy i informacji o destynacjach zagranicznych. Dotyczy zwłaszcza regulacji prawnych i warunków wprowadzania produktów. Ponadto określa też i wymagania certyfikacyjne oraz opłaty taryfowe także warunki tranzytowe i uwarunkowanie biznesowe na rynku docelowym. Wydaje się, iż zróżnicowania kulturowe są nieco niedocenianym czynnikiem przez firmy europejskie. W uzasadnieniu może się to okazać niezwykle uciążliwą barierą eksportową, która wymaga dogłębnego rozeznania i opisania. W przykładzie występują szczególnie kraje Azji Wschodniej i Afryki.

Interpretacje

Warto powrócić do wcześniej praktykowanej klasyfikacji, a mianowicie do podziału percepcji barier, tym razem zewnętrznych, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Zróżnicowanie percepcyjne barier zewnętrznych internacjonalizacji, zależne od wielkości przedsiębiorstwa, najbardziej rzuca się w oczy, jeśli chodzi o kategorie ‘brak kapitału’ oraz ‘inne prawa i regulacje prawne zagranicznych rynków’. Nie powinno dziwić, iż brak kapitału najbardziej odczuwają mikroprzedsiębiorstwa, które z definicji są w początkowych stadiach rozwoju firmy. Ciekawą kategorią są bariery prawne rynków zagranicznych. Wychodzi na to, iż kraje, do których importuje się produkty czy usługi najbardziej wspierają mikro i małe przedsiębiorstwa, natomiast średnie przedsiębiorstwa napotykają dużo większe przeszkody i wymagania co do działań wejścia na dany rynek. Należy o tym pamiętać przy analizie rynkowej poszczególnych krajów, dla większego przedsiębiorstwa.

Podsumowanie

Proces internacjonalizacji wymaga dogłębnej analizy zarówno barier wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Jak zwykle, jeżeli nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze i tak najczęściej dostrzegane bariery umiędzynarodowienia firmy to ceny produktów, duże koszty internacjonalizacji i brak odpowiedniego kapitału. Są to niewątpliwie bardzo ważne i niejednokrotnie kluczowe kwestie, ale należy pamiętać, że większość firm z sektora MŚP boryka się z tego typu dylematami. Najtrudniejsza decyzja eksportowa – decyzja o zaczęciu tego typu działań, powinna być podjęta przy założeniu, że uda się wyjść na prostą finansową albo, że nie straci się dotychczasowej płynności. Bez tego ciężko zaczynać działania międzynarodowe. Po akceptacji pewnego ryzyka powinno się dogłębnie przeanalizować pozostałe bariery eksportowe jak kwalifikacje personelu, język, regulacje prawne, taryfy, zróżnicowanie kulturowe, biurokracja i wiele innych. Tego typu informacje muszą być zebrane, po gruntownej analizie, w Raporcie Rynkowym, który powinien być przygotowany przez firmę zewnętrzną specjalizującą się w działaniach internacjonalizacji, bądź przez wykwalifikowaną komórkę wewnętrzną firmy. Przygotowany w ten sposób odpowiedni plan marketingowy działań eksportowych pozwoli zminimalizować ryzyko ekspansji poza granice kraju i ułatwi rozwój międzynarodowy firmy.